Horsens, 1317 Sammenfatning, DanskSlesvig stadsret.Horsens, 1317 Originaltekst, DanskPredecessorum nostrorum decreuit auctoritas in ciuitate Slæswicensi legem condere, conditam conseruare et immutabilem relinquere posteris conseruandam. Cuius auctor principaliter exstitit Sueno, rex Danorum, qui inter ceteras ciuitat[i]s libertates et remedia instituit et concessit, ut,(Text II 1)1. Si ciuis Slæswicensis incausaretur a rege uel a duce uel ab alio principe, nulla ei inferretur uiolentia, antequam ei locus prefigeretur et dies libere respondendi, nec ad alium locum esset compellendus causa purgandi se uel respondendi, nisi infra menia ciuitatis, licet causa opposita fuisset [l]ese maiestatis.Text II 22. Si quis etiam ciuium mulierem oppresserit et conuictus super hoc fuerit testimonio uicinorum uel sponte confessus, regi satisfaciat in qua draginta marcis et in totidem defensoribus mulieris, uel si negauerit nec super hoc legaliter conuinci poterit, xii uiris sibi adiunctis de summo conuiuio se purgabit.Text II 33. Item si quis ciuis in ciuitate hominem sine culpa occiderit, regi satisfaciat in tribus marcis, cognatis uero interfecti, regni consuetudine conseruata, thrinnæ [at]tan mark cum marka auri, que gørsum Danice dicitur, emendabit. Si uero occisor probare poterit et duobus testibus ydoneis confirmare, quod defendendo se inuitus illum occiderit, uel prius ab illo uulneratus uel uerberatus fuerit et sic sibi ab illo mortem meruerit, tunc rex carebit tribus marcis, que dicuntur cadere in sepulchrum interfecti. Ciuitati nichilominus tres marcas emendabit et cognatis interfecti, sicut prediximus, regni consuetudine conseruata. Si uero uulnus non letale fuerit, uulnus suum in placito debet ostendere et in tercio placito rei causam imponere, qui, si negauerit, tunc summo conuiuio se purgabit. Si in purgatione defecerit, regi satisfaciat in tribus marcis et leso secundum qualitatem uulneris. Si uero purgari poterit, uulneratus regi satisfaciat in tribus marcis. Qualitas autem uulneris sic distinguitur. Pro uulnere capitis euidenti reddende sunt sex marce. Pro non euidenti tres marce. Pro manus uero uel pedis truncatione dimidia emenda hominis interfecti. Pro solo pollice quarta pars emende hominis interfecti. Pro indice uel dimidio minus. Reliqui uero digiti secundum positionem semi minorem sortiuntur emendationem. Pro uulnere in carne tantum tres marce. Si est penetrabile, quod hollsaar dicitur, erunt in emenda vi marce. Pro oculo eruto dimidia hominis emenda. Si ledatur os, emendabit vi marcas pro quolibet osse in libra ponderato, et dimidia marca sit emenda per totum.(Text II 8)4. Mulier adulterata, a marito coram iudice accusata, si negauerit, maioris conuiuii duodecimo iuramento conuiuarum debet purgari, et conuicta pro adultera reputabitur, purgata uero tam a marito quam ab aliis innocens criminis iudicabitur.(Text II ÷)5. Item si quis mulierem alliciens cum ea concubuerit, accusatus pro tali enormitate, si negauerit, duodecima manu se purgabit. Si defecerit, in nouem marcis propinquis emendabit.(Text II 9)6. Item mulier non maritata eligat sibi defensorem, quem uult, et (s. 5) quamdiu uult. Si defensore nolente nubere uoluerit, abneget defensorem et licite nubat, cui uult.(Text II 10 a)7. Item mulier, que nubere uult secundum legem Sleswicensium, moriente marito, in diuisione hereditatis dimidium possessionis accipiat. Insuper etiam tres marcas pro dote et lectum integrum. Si habet liberos, licite exigant patrimonium, quando uolunt. Si uero pater superuixerit, uxore mortua, nulla lege filii a patre matrimonium exigant, donec pater aliam duxerit in uxorem.(Text II 10 b)8. Unicuique tamen filiorum pater exponere tenetur iii marcas et scutum et gladium et lanceam, si sit facultas exponendi.(Text II 10 c)9. Si uero pater alteram duxerit, ante nuptias uel in nuptiis separet a se filios cum illorum matrimonio, uel nominet sub testimonio sufficienti, quanta portio eis conueniat, et illa portio eis sit sub patris custodia, donec ipsi uelint. Si autem pater hoc neglexerit, in diuisione hereditatis, quicquid cum uxore illa habuerit, cum sua portione et liberorum equali distributione in duas partes diuidetur, et dimidia pars tocius boni debetur pueris, dimidiam uero partem pater accipiat et nouerca. Si uero illa liberos de altero marito prius habuerit, utatur iure simili, sicut prius dictum est.(Text II 11—12)10. Item expense nuptiarum de sola portione patris computaride sunt, licet expense exsequiarum de sola portione puerorum fiant, non diuisa etiam substantia inter patrem et filios, et, si res augmentate uel diminute fuerint, equaliter participent augmentum uel defectum.(Text II ÷)11. Item si quis deprehensus fuerit cum muliere, que prius scortum non fecerit nec infamis fuerit, frater uel cognatus uel defensor proximus mulieris emendam nouem marcarum ab eo extorqueat uel uindictam in illum exerceat. (Text II 7)12. Item qui ausu temerario legittimam alicuius uel filiam uel sororem uel desponsatam uiolenter oppresserit, emendare tenetur quadraginta marcas, si assint testes ydonei clamorem oppresse audientes. Si uero testes desint, legibus procedatur.(s. 6)(Text 11 ÷)13. Item filia uel soror uel neptis alicuius recedens cum iuuene expers erit, uiuentibus parentibus, capitali portione, et iuuenis seducens eam tenebitur ad emendam nouem marcarum. Sed si occulte eam cognouerit, satisfaciat parentibus nouem marcas uel se legibus defendat.(Text II 22)14. Si quis deprehenderit furem suum, manibus a tergo ligatis adducat ad placitum et suspendat eum, alioquin regi emendabit quadraginta marcas. Si uero deprehensum furem ante placitum dimiserit, similiter regi quadraginta marcas emendabit, uel iurabit manu duodecima se nec furem deprehendisse nec ligasse.(Text II 23)15. Item si quis alicui ciuium furtum imposuerit, impetitus se purgabit cum quinque uicinis sumptis tribus a manu dextera et duobus a sinistra. Si unus uel duo ipsum defendere noluerint, iuret super sanctas reliquias ipsos causa liuoris et inuidie se nolle defendere, et non intuitu ueritatis, et tunc alios duos acquirat ad se purgandum. Si plures quam duo defecerint, sit conuictus; si uicinos habere non poterit, reliquos sex acquirat aliunde. Sed si defecerit in hoc, regi debetur capitalis eius portio et furtum restituet tripliciter impetenti.(Text II 24)16. Si uero hospes ciui uel ciuis hospiti aut ciui domum propriam non habenti furtum imposuerit, iuramento simplici duodecim hominum se purgabit, hoc tamen addito, ut hospes in numero pro hospite iuret.(Text II 25)17. Item fur ligatus in placito, si quantitas furti exegerit, suspendatur et a nemine condempnetur.(Text II 26)18. Item si quis rem sibi furtiue ablatam recognouerit, sub fideiussione ponat usque ad placitum, postea, duobus testibus productis, iuret manu duodecima rem illam sibi furtiue fuisse ablatam et ibi eam primitus cognouisse; defensor uero illius rei de furto se excusans, duobus testibus productis, iuret sexta manu se forensi emptione rem illam emisse nec se furem cognouisse nec furti conscium exstitisse. Deinde eadem manu sexta iuret, pro quanto emerit et de precio dimidium accipiat.(Text II 33)19. Uir deprehensus cum alterius uxore legittima in loco suspecto, adhibitis duobus testibus uicinis, quicquid lesionis habuerit ibidem, coactus sustineat, et, si testes defuerint, procedant secundum leges terre, neque 5 exactor neque quisquam alius se intromittat de turpitudine alicuius legit-time, donec eam maritus non accusat.(Text II 34)20. Item si mulier conuicta fuerit de adulterio, capitalis eius portio debetur soli marito.(Text II 27—28)21. Item si quis a domino domus petierit, ut exploret in domo eius de furto, negante hospite, non presente exactore, iii marcas in limine ponat et domum intret. Si assit exactor, nichil ponat, et, si ingressus domum furtum non inuenerit, pecuniam in limine positam amittat. Si autem furtum sub serata custodia inuenerit, hospes pro fure reputabitur et ipsius capitalis portio erit regis excepta terra, quia terra Sleswicensi ciui uel suis heredibus auferri non potest, nisi ipse pro aliquo crimine fuerit fugitiuus uel proscriptus uel regnum presumpserit impugnare. Requisitor etiam furti suum tripliciter rehabebit.(Text II 29)22. Maritus uel uxor de furto accusati, si furtum extra domum inuentum fuerit, uxor criminis nescia iudicatur. Si uero infra domum repertum fuerit, mulier cum hospite rea criminis iudicatur.(Text II ÷)23. Item pro euitanda suspitione sinistra nullus in foro emat equum uel equam uel formatum pannum uel fabrefactum aurum uel lanceam uel securim sine manubrio aut gladium non cingulatum aut bouem aut uaccam aut cetera animalia ante festum sancti Martini, nisi habeat fideiussorem, quia hec omnia et hiis similia supradicta lege reputantur; post festum uero sancti Martini non est opus fideiussore pro pecoribus nisi pro securi et lancea et eis similibus, quia furtum inde impositum manu duodecima excusatur.(Text II 36)24. Item ciuis a ruricola citatus ad placitum sequenti die respondeat in placito. Si non responderit, est conuictus. Si est de pecunia, exactor cum ciuibus in illo reækning manentibus ruricole extorqueat satisfactionein a conciue.(s.8)(Text II 30)25. Item si ruricola furem suum in ciuitate susceperit, suspendat eum in loco furibus deputato. Si uero eum ultra terminum ciuitatis duxerit, regi reddat quadraginta marcas.(Text II 31)26. Item si ruricola ligauerit aliquem in ciuitate absque euidenti furto, emendabit regi quadraginta marcas.(Text II 35)27. Item quicquid habeant discordie ciuis et ruricola, purgent se mutuo duodeno iuramento, et si est causa de manhælegth, ciuis frater coniuratus purgabit se de conuiuio coniuratorum. Ruralis uero purget se cum suis cognatis.(Text II 32)28. Item ruricola, qui rapinam fecerit in rebus ciuium, deprehensus rapinam restituat et regi satisfaciat in tribus marcis, satisfaciat etiam passo iniuriam et ciuitati. Non deprehensus excusabitur ad propriam ecclesiam duodecimo iuramento, prius tamen fideiussione posita, quod sint legittimi et domestici purgatores. Pro reo ciuis fideiubeat, et, si conuictus fuerit reus, ciuis pro reo respondebit.(Text II 37—38)29. Item si ciuis non reddens debitum regis, quod dicitur arnægyald, et citatus in primo placito non respondent, debitor erit trium marcarum sic in secundo placito trium marcarum, in tercio uero placito si responderit excusari poterit tam de debito, quam de satisfactione duodecimo iuramento. Si autem in tercio placito non respondent, reus erit et debiti et nouern marcarum. Sciendum est autem, quod rex habet quoddam speciale debitum Slæswik, quod dicitur laghkøp, quo redimitur ibi hereditas morientium non tamen omnium sed quorundam, quia nulli uiri non uxorati emunt illam emunitatem, sed tantummodo ciues uxorati et omnes hospites de ducatu Saxonie, de Frysia, de Hyslandia, de Burgundeholm et aliunde. Huiusmodi hospites, nisi redemerint hereditatem suam predicto precio uel debito, quod est laghkøp, dum libram uiui tenere possunt, regem habebunt heredem. Nullius defuncti substantia ponenda est sub fideiussione per annum et diem, nisi illius tantum, qui emerat lagh, et quamuis possessor in uita sua emerat lagh, tamen non inuentis heredibus infra diem et annum portio eius erit regis.(s.9)(Text II 41—42)30. Item mercatores ituri in Gutiam uel alias extra regnum Datie pro teloneo soluant Slesmynne xii denarios et in castello vi denarios et pro capite viiito denarios. Slaui autem pro capite xii denarios soluant, pro quinque agnis unum denarium, pro duobus porcis unum denarium, pro uacca uel equa iiiior denarios, pro boue uel equo vi denarios. Intrantes in Slyam theloneum Slesmynnæ, exeuntes soluant Slæswyyk. Pro quolibet plaustro eunte Huhelstath quatuor denarios, eunte uero Regnaldzburgh vi denarios. Si uero transierit Eghdoram xii denarios. Qui fraudulenter ultra Rævali detulerit theloneum, reddat nouies. Transeuntes Slyam, si ultra mediam aquam theloneum tulerint, reddant nouies. Frysones de lege Frysonica pro læst salis xii denarios; de lege Danica pro læst salis vi denarios.(Text II 4÷)31. Sciendum est preterea, dominum Suenonem regem ad petitionem attaui ipsius bone memorie regis Erici gratis concessisse octoginta marcas huiusmodi et quatuor petitiones Sleswicensium admisisse. Quarum prima hec est, ut mardurinam pellem regi non reddant; secunda est, ut argentum ciuitatis in Sleswicensium sit potestate et arbitrio, quale debeat esse, hoc tamen pacto, ut plus solido cupri de una marca nequeat comburi. Tercia est, cum rex nouam monetam iusserit fieri, ciues tantum debent regi offerre, quantum confert monetarius; postea ipsi fieri faciant monetam secundum uelle regis, et sint prouidi inspectores, ne aliqua falsitas in nummis fiat. Quarta peticio est, ut ciues potestatem semel recipiendi uel secum ducendi Sleswyk habeant quoslibet mercatores; postea uero, consulto domino rege, si nolit eis pacem concedere, redeant tamen in eadem pace, qua uenerunt, et denuo non ueniant absque licentia et pace regia.(Text II 43)32. Seniores iiiior de ciuitate tenentur habere duas marcas denariorum de noua moneta. Sutores tenentur regi quolibet anno iii marcas denariorum, pellifices uero unam marcam denariorum, uel regi, cum tenuerit curiam in ciuitate, tenentur mille pelles. Nullus pistor exerceat artem pistoricam, nisi dederit exactori dimidiam marcam argenti. Omnes pistores simul dabunt in festo sancti Iohannis baptiste tria pund farine et ter in anno qualibet vice vi horas denariorum.(Text II 44)33. Item si pistor uilem panem fecerit, reddat nouem solidos ciuitati. Senior quoque pistorum, si hoc corrigere neglexerit, reddat regi iii marcas.(Text II 46)34. Item carnifex macellum non introeat, nisi antea dederit regi ii horas. Si ante festum sancti Martini carnifex pecus emerit, ante nonam sit acceptum regi.(Text II ÷)35. Item carnifex quilibet pro redemptione agnorum in festo pentecostes soluat solidum argenti et in festo sancti Martini iiosolidos pro macello.(Text II 50)36. Item mulier tabernaria uel uinitor habens mensuram iniustam frangat eam et regi ix solidos et ciuitati reddat ix solidos.(Text II 57)37. Item si domus arserit, et flamma euidenter apparuerit, inhabitator domus reddat regi iii marcas uel iuret manu duodecima non ex sua negligentia sed hostili impositione incendium contigisse.(s.10)(Text II 58)38. Item postquam condictum fuerit in placito et ab omnibus approbatum, ut excubie nocturne fiant in ciuitate, qui debet inchoare et omiserit, reddat regi ix solidos. Postquam uero incepte fuerint, si alicubi defecerint, ad ciues pertinet corrigendum.(Text II 59)39. Item nullius uxor ignorante marito impignorare potest uel uendere rem aliquam ultra duodecim denarios, uel etiam ad maius pro totidem fideiubebit. Si uero aliquis ausu temerario ultra pretaxata prestiterit et pignus a muliere receperit, sine aliqua redemptione pignus marito restituat. Quod si non fecerit sed occultauerit, reputabitur quasi furtum.(Text II 60)40. Item ciuis ducens ruricolam in uxorem, equaliter diuidant terram in ciuitate et in rure.(Text II 61)41. Item qui pontam suum non refecerit infra quintum diem post iudiciurn placiti, ix solidos reddat regi et ciuitati. Si occupauerit plateam regia positione domus sue, reddat iii marcas. Qui uero penitus obstruxerit piateam regis sepe uel alio obstaculo, structuram diruat et in tribus marcis satisfaciat exactori.(s.11) (Text II 62)42. Item si quis auidus domo uel sepe terram alterius occupauerit et super hoc fuerit impetitus, si fuerat in quieta possessione per diem et annum, terram sibi uendicet cum duobus ciuibus terram ibidem habentibus.(Text II ÷)43. Item si quis inuadiauerit terram uel rem aliquam, si non uult redimere, cum creditor sua repetit, mittat ad eum vi homines, qui offerant ei redemptionem uadii infra quintum diem; si non redemerit infra illum terminum, creditor proximo placito productis, vi predictis nunciis in testimonium iudicio placiti uendicet sibi predictam terram. Si uero aliud uadium, quam terra fuerit, et creditor illud amiserit, manu duodecima confirmabit se uadium illud cum rebus propriis annsisse.(Text II ÷)44. Item si quisquam legis ignarus pecuniam sibi commissam se recepisse negauerit, excusari poterit duodecimo iuramento. Si dixerit se totum reddidisse, confirmet hoc duobus testibus, et postea, eisdem testibus diligenter examinatis, expurget se duodecimo iuramento. Si uero dixerit se partem reddidisse, exponat residuum confirmans hoc etiam duodecimo iuramento.(Text II ÷)45. Item si aliquis solus sibi commiserit pecuniam conseruandam, si solus impetitur, per se solum defendat; si commissa est cum testibus, cum testibus se purgabit et illis tamen examinatis.(Text II 64)46. Item commune preceptum est omnibus, ut quilibet seruet res alienas tamquam proprias.(Text II ÷)47. Item si quis requisierit portionem hereditariam, si negauerit impetitus, excusari poterit duobus testibus et duodecimo iuramento ciuium legittimorum.(Text II ÷)48. Notandum etiam, quod ubi plura sunt duodena iuramenta, inter unumquodque eorum quinque dierum habet fieri interuallum.(Text II 65)49. Item si quis inuaserit domum alicuius hostiliter, emendabit hospiti quadraginta marcas et pro dampno in domo perpetrato secundum(s. 12)qualitatem et quantitatem facti emendabit. Si uero in domo uel uerberatus fuerit uel uulneratus emendationis nichil accipiet, et si interemptus fuerit, et heredes emendationem quesierint, reddant ipsi regi quadraginta marcas, et hospes erit excusatus. Si autem predictus inuasor euaserit, et nullum dampnum in domo fecerit, emendet iii marcas uel iuret manu duodecima, quod hostiliter non intrauit.(Text II 66)50. Item si institores de aliis terris commercium fecerint, emptor panni diligenter prospiciat, quid emere debeat, quia postquam pannum cum corda traxerit, non licet ei reiicere nisi tinea demolitum uel putredine uiolatum.(Text II 67a)51. Item si emptor in signum emptionis dederit quicquam in manu uendentis et postea nolit emisse, habeat gratis uenditor, quod accepit, et insuper vi solidos.(Text II 67 b)52. Item si biberint in signum emptionis nichil dato ad manus, reddat potum commercii uiolator.(Text II 68)53. Item si quis conduxerit nauem et in potu testes adhibuerit, si in nauim res suas attulerit et postea ire noluerit, reddat naulum integrum. Si nichil intulerit, reddat (dimidium).(Text II 69)54. Item naute quicquid satisfecerint gubernatori pro quauis offensa, dum sunt in uia, nichil pertinet ad exactorem.(Text II 70)55. Item quicumque infra Slyam nauem fregerit, libere bona sua possideat, quicquid de rebus suis saluare poterit.(Text II 77)56. Item quicumque ciuis coram rege uel aliquo principe alicubi in si regno Datie extra ciuitatem Slæswicensem super conciue suo querimoniam mouerit, quam prius in ciuitate de eo non exposuit, ciuitati emendabit tres marcas, et illi, de quo mouit querimoniam, omne dampnum, quod inde sustinuit, recompenset.(s. 13)(Text II 71a)57. Item nauta, qui pro potu uel alia neggligentia nauem suam in portu dimiserit, tenentur naute eum expectare per diem et noctem. Si tunc non uenerit, flante uento, reedant naucte, et ad quodlibet akkerhaald reddat ix solidos. Quicquid uero in uilla derelictum fuerit de rebus, uel quod maius est delictum super homicidio uel waaldtecht, debent sex ueredici in propria uilla diffinire.(Text II 71b)58. Item si pyrate ad nauem uenerint et ibi aliquem leserint uel lapidem in nauem proiecerint, absens ille gubernator de bonis suis penitus nil habebit.(Text II 72)59. Item cum nauis extra portum fuerit et ad anchoram iuxta litus quieuerit, nullus ausu temerario de naui ad terram redeat sine communi nautarum licentia, si direptionem bonorum suorum uoluerit euitare.(Text II 73)60. Item quicumque furtum in naui fecerit, in insulam inhabitatam ponatur cum cibariis trium dierum cum ferro quoque igneo et cauterio, id est tunder et ældiarn. (Text II 74)61. Item cum redierit nauis ad portum, nullus presumat res suas de naui deferre sine licentia nautarum et gubernatoris.(Text II 75)62. Item naute, cum ad portum peruenerint ab aliquibus impetiti tenentur cum nautis iuxta nauem respondere.(Text II 83)63. Item quicumque siue miles fuerit siue baro et infra menia ciuitatis habitare uoluerit, omni legi ciuitatis subiacebit in omni honere et grauamine ciuitatis.(Text II 76)64. Item si quis aliquem uiolenter proiecerit in aquam, reddat xii marcas. Si nolens fecerit, iuret manu duodecima se ignoranter fecisse et emendet sex marcas.(Text II ÷)65. Item si quis percusserit alium, non tamen fratrem coniuratum baculo uel malleo securis uel capulo ensis, emendet vi marcas. Si pugno percusserit uel capillis traxerit uel indecenter tractauerit uel in terram deiecerit uel laniauerit uestem eius uel fuderit potum super eum, emendet iii marcas. Si uero negauerit, excusabit se duodeno iuramento.(Text II ÷)66. Item dum ciuis non uxoratus fuerit, in emendatione recipienda par erit fratri coniurato. Cum autem uxoratus fuerit, semi inferior erit in omni iure.(Text II 78)67. Item filius putatiuus a patre cognitus, par erit in hereditate sorori legittime. In aliis uero hereditatibus equaliter cum ceteris recipiat.(Text II 79)68. Item si quis posuerit edificium suum in aquam uel super aquam sine licentia exactoris, emendet iii marcas et auferat edificium, quia flumen regis est.(Text II ÷)69. Item si quis expellere uult colonum de terra sua, non ui sed lege tractet eum, et finito termino mittat ad eum ter binos uiros, qui nuntient ei, ut infra quintum diem recedat a terra. Si nolit recedere, habeat possessor predictos sex testes in placito, et secundum eorum testimonium iudicet placitum infra quinque dies recessum coloni. Si amplius sederit, reddat possessori iii marcas. Si dixerit terminum nondum uenisse, licet ei hoc scire uno anno tantum duodecimo iuramento.(Text II 80—81)70. Item si quis colonus habet propriam domum in terra alterius, nulli uendat domum, nisi prius eam obtulerit domino territorii uenalem. Quia si alius eam emerit, querat precium suum ubi uult; domus enim eius est, cuius est terra. Si uero possessor non uult domum oblatam emere, licite potest alteri uendi uel auferri. Si quis uero fregerit hostium uel asserem de domo conciuis et eo nolente, ualente autem dampno dimidiam marcam, emendet tres marcas uel neget duodecima manu.(Text II 82)71. Item piscatores libere habent piscari per totam Slyam et in campo possunt extendere funes sagenarum ad siccandum sagenas, quantum potest prohici clauus gubernaculi de naui, hoc est hyalmerwol, et non presumant piscari cum crokwoth ante pentecosten.(s.15)(Text II ÷)72. Item carpentarii ciuitatis debent operari cum uillico, rege ueniente, per biduum, et uillicus pascat eos.(Text II ÷)73. Item custodes cymbarum et nauicularum transuehent gratis homines regis. Item portam ciuitatis uersus aquilonem debet construere uillicus regis et alteram portam uillicus ducis.(Text II 86)74. Item pratum, quod dicitur regis, posuit rex Sueno ad usum ciuium. Sed ante aduentum regis per dimidium mensem debet esse in bona custodia propter equos regis. Post discessum regis priori cedat usui.(Text II 87)75. Item quicumque regnum Datie eques exierit, dabit ad theloneum vi denarios, et, si equos in manu duxerit, dabit pro quolibet vi denarios. Clericus uero uel peregrinus pro equo, cui insidet, non dabit theloneum.(Text II ÷)76. Item si quis ciuis Slæswicensis sal in Utlandia apud tabernas emerit, ubi sal coquitur, per se uel per suos a theloneo sit immunis. Si uero alicubi in uia emerit, theloneum integraliter persoluat. Sal uero si minus fuerit duobus puund, sit exactoris.(s. 15)(Text II 88)77. Item uir de longinquo ueniens ciuis effectus, si ad diem et annuni moram fecerit, postea ab aliquo impetitus, quod seruus fuerit et furtim recesserit, duodeno iuramento ciuium se purgabit. (Text II ÷)78. Item si seruus alicuius necauerit hominem, tradatur seruus pro eo in emendatione nouem marcarum; si seruus fugerit, iuret dominus xii sibi adiunctis, se non consuluisse necem interfecti; iuret etiam eum totidem, seruum sine suo consilio aufugisse, et emendabit nouem marcas.(Text 11 89)79. Item aliquis in plaoito pro debito impetitus, si confitetur, reddat infra vque dies. Si tunc non persoluerit, prefigantur ei alii vique dies sub pena duarum horarum. Et si tunc renuerit, iterum prefigantur ei vique dies sub simili pena. Si post contumax fuerit, exactor cum ciuibus licite pecuniam predietam in domo conquerenti restituat eum predicta satisfactione et sumat sibi tres marcas. Si adhuc debitor contumax introitum negauerit, exactori et ciuibus quadraginta marcas persoluat.(Text II 90)80. Item si exactor uel pueri eius contra iura ciuitatis deliquerint et coram ciuibus satisfacere noluerint, ciues habeant potestatem super eos coram principe conquerendi.(Text II 92)81. Item si quis domare uoluerit bestiam crudelem, leonem scilicet uel ursum uel symiam uel huiusmodi, et bestia hominem occiderit, possessor bestie plenarie emendabit.(Text II 93)82. Item si aper cuiuspiam uel taurus uel equus uel canis aut huiusmodi auimalia leserint hominem, possessor non tradat ledentem in possessionem lesi, sed dabit medium precium pro medela uulneris et duas horas duntaxat emendabit. Si uero lesus mortuus fuerit, tune tradat ledentem cum emenda nouem marcarum.(Text 11 94)83. Item si eleuent ur domus alicuius, et aliquis a tigno uel a trabe uel a pinnaculo percutiatur ad mortem, lignum percutiens heredibus defuncti exponatur et dominus domus pro mortuo ix marcas emendabit. Si uero lignum, de quo percussus est mortuus, sub tecto locatur, etiam ipsam domum totalitet emendabit.(Text 11 ÷)84. Item si uxor uiuente marito, post patrem uel fratrem uel quem cumque alium iure hereditario aliquid perceperit, medietas cedet ad partem uiri; et idem erit de uiro, si aliqujd hereditauerit, medietas cedet uxori. In diuisione etiam bonorum post alterum mortuum superstes nichil recipiet forlotæs. Omnia enim equaliter diuidentur, ut supra dictum est. Nichil au enim de hereditate forlotes exibit, et de indiuiso soluetur omne debitum.(Text II 95)85. Item si quis foderit terrarn alterius, emendet possessori iii marcas.(Text 11 90—97)86. Item si piis uiam publicam foderit uel stagnum, cum ponte infra vque dies tegat uel emendet tres marcas. Si quis in transitu publico obstaculum posuerit, reddat iii marcas.(s. 17)(Text II 98—99)87. Item pro quolibet delicto omnia witægyald debentur ciuibus et exactori exceptis excubiis et collecta, que skoot dicitur. Exactor per se non accipiet wytæ sed cum ciuibus.(Text II 106)88. Item ruralis impetitus ab exactore ciuitatis in ciuitate tenebitur respondere.(Text II 107)89. Item quicumque notorius de periurio infamis exstiterit, de cetero nec iudicet, nec testis erit in placito, nec quemquam subleuare poterit iurando in numero duodeno, donec publicam egerit penitentiam de commisso.(Text II 108)90. Item rusticus a rustico impetitus pro furto uel rapina uel alio criminali in rure commisso exactori fideiussorem ponat et ad placitum proprium causam discutiant iuxta legem. Si uero sunt extra sysæl, in ciuitate tenentur ut hospites respondere.(Text II 109)91. Item si quis ausu temerario de munitione ciuitatis distraxerit plankas uel crates uel lapides, reddat tres marcas. | Kilde:Danmarks gamle købstadlovgivning I, s. 3 – 17. Emneord:Bystyret og andre verdslige institutioner og personer
-
- Byens privilegier
- Bøddel
Dokumenter
-
- Stadsret
Konger og dronninger
-
|
